Confirmation bias: heb je tóch altijd gelijk?

Waar komen je overtuigingen en meningen vandaan? Je gelooft waarschijnlijk oprecht dat je mening rationeel is, onpartijdig en gebaseerd op je ervaring en de informatie die beschikbaar is. Ik moet je dan toch echt teleurstellen, want in werkelijkheid ben je vatbaar voor een lastig probleem dat bekend staat als de confirmation bias.

Wat is de confirmation bias?

Een confirmation bias, ook wel bevestigingsbias of bevestigingsvooroordeel genoemd, is een cognitieve toestand waarbij informatie wordt gebruikt die je bestaande overtuigingen of vooroordelen bevestigt.

Je zoekt met deze bias “bewijs” dat je mening of overtuiging verder ondersteunt, terwijl je voorbeelden negeert die het idee niet ondersteunen of in twijfel trekken. Door alleen details te onthouden die je overtuigingen ondersteunen, mis je vaak belangrijke informatie.

Zo beïnvloedt het ook de manier waarop je onderzoek doet en informatie verzamelt, en de manier waarop je informatie interpreteert en herinnert.  Je interpreteert informatie op een manier die je bestaande ideeën ondersteunt.

Dus wanneer mensen willen dat een bepaald idee of concept waar is, geloven ze uiteindelijk dat het waar is.

Kortom, we zijn geneigd te geloven wat we willen geloven. 😉

De impact van de confirmation bias op jouw leven

Helaas hindert de confirmation bias je om objectief naar situaties te kijken. Het kan ook invloed hebben op de beslissingen die je neemt en kan leiden tot slechte of verkeerde keuzes.  Zo kun je een gevangene worden van je eigen veronderstellingen. 🙁

Er zijn veel voorbeelden van hoe de bevestigingsbias mensen in verschillende gebieden beïnvloedt:

• Hoe je politieke campagnes bekijkt:
  Tijdens een verkiezingsseizoen hebben mensen bijvoorbeeld de neiging om naar positieve informatie te zoeken die hun favoriete kandidaat in een goed daglicht stellen.
• Hoe je wetenschappelijk onderzoek verricht:
  Wetenschappers hebben vaak een voorkeur voor bevestiging. Dat zie je in de manier waarop ze onderzoek doen en wanneer ze gegevens selectief analyseren om zo hun alternatieve hypothese te bevestigen.
• Hoe je belegt:
  Beleggers vertrouwen meer op informatie die hun huidige overtuigingen met betrekking tot de waarde van bepaalde aandelen bevestigt.
• Hoe je stereotypen ziet:
  Ook de manieren waarop stereotypen ontstaan, wordt door de confirmation bias beïnvloedt. Heel vaak komen we iemand tegen die een bepaald stereotype bevestigt.
• Hoe je op het internet zoekt:
  Google is geen anonieme zoekmachine. De zoekmachine staat er namelijk om bekend om resultaten te laten zien die aansluiten bij je vorige zoekactiviteiten.  Zo krijg je partijdige en vooringenomen resultaten te zien.

De verschillende voorbeelden hierboven tonen aan dat iedereen deze bias kan overkomen, inclusief personen van wie je dacht dat ze informatie op een puur rationele manier beoordelen.

Waarom ervaar je de confirmation bias?

De bevestigingsbias bestaat uit twee factoren:

1. Je wilt niet ontdekken dat je het mis hebt.
2. Je wilt erachter komen dat je gelijk hebt.

Beide factoren hebben hetzelfde doel; de wens om de cognitieve dissonantie te minimaliseren. 

Hoewel de twee factoren sterk verwant zijn, en beide gedragingen ook hetzelfde doel hebben, worden ze niet per sé tegelijk ervaren.

Gerelateerde cognitieve biasen

Omdat de bevestigingsbias mensen op verschillende manieren kan beïnvloeden, zijn er veel cognitieve biasen die er sterk op lijken.

Denk bijvoorbeeld aan het averechts effect. Dat is een cognitieve bias die ervoor zorgt dat je je steun voor bestaande overtuigingen groter wordt, wanneer je bewijs tegenkomt dat aantoont dat deze overtuigingen onjuist zijn.

Een ander voorbeeld van een cognitieve bias die is gebaseerd op deze bias is het halo-effect. Dat is een cognitieve bias die ervoor zorgt dat je je mening van iemand laat beïnvloeden door andere eigenschappen/vaardigheden.

Herken jij jezelf al eens betrapt op de confirmation bias?