dunning-kruger-effect

Dunning-Kruger effect: overschat je je vaardigheden niet?

Als je ooit iemand hebt ontmoet van wie zijn prestatie slecht is (op het werk of tijdens je studie), waarbij ze niet alleen geen idee hebben dat hun prestatie zo slecht is, maar ze ook denken dat ze hartstikke goed zijn; dan heb je waarschijnlijk het Dunning-Kruger effect in het echt meegemaakt. Hieronder leg ik je uit wat het Dunning-Kruger effect is, hoe het jouw gedrag beïnvloedt en hoe je het effect kunt overwinnen. Hoe meer je weet, hoe meer je weet wat je niet weet. 😉

 

Wat is het Dunning-Kruger effect?

Het Dunning-Kruger effect is een cognitieve bias waarbij je gelooft dat je slimmer en capabeler bent dan je in werkelijkheid bent.

Personen die relatief ongeschoold of onwetend zijn in een bepaald onderwerp zijn niet in staat om hun eigen incompetentie te herkennen. De combinatie van laag zelfbewustzijn en laag cognitief vermogen zorgt ervoor dat ze hun eigen vaardigheden overschatten.

En andersom werkt het precies hetzelfde. Het tegenoverstelde geldt voor personen die wel goed geschoold zijn en kennis hebben van een bepaald onderwerp. Zij onderschatten hun eigen vaardigheden, omdat ze die van anderen te hoog inschatten.

Kort door de bocht betekent dat: Ben je ergens slecht in, dan ga je jezelf overschatten. Ben je ergens goed in, dan ga je jezelf onderschatten. 😉

Dunning-Kruger curve

 

Wat veroorzaakt het effect?

Volgens de onderzoekers komt dit fenomeen voort uit wat zij een ‘dubbele last’ noemen. Mensen zijn niet alleen maar incompetent in een bepaalde taak. Door hun incompetentie beseffen ze ook niet hoe onbekwaam ze eigenlijk zijn.

Hierdoor hebben incompetente mensen de neiging om:

  • Hun eigen vaardigheidsniveau te overschatten
  • Echte vaardigheden en expertise van andere mensen niet te herkennen
  • Hun eigen fouten en gebrek aan vaardigheden niet te herkennen

Juist de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om ergens goed in te zijn, zijn precies dezelfde eigenschappen die je moet erkennen om goed te zijn in die taak. Dus als je die vaardigheden mist, blijf je niet alleen slecht in die taak, maar onwetend over je eigen onvermogen. Dit leidt tot overmatige zelfzekerheid en een verkeerde inschatting van de eigen capaciteiten.

Bovendien kan gebrek aan ervaring en feedback in een bepaald gebied ertoe leiden dat mensen niet beseffen wanneer ze fouten maken, en dus hun foutieve overtuigingen onveranderd blijven. Hierdoor versterkt het Dunning-Kruger effect zichzelf.

In het algemeen wordt het Dunning-Kruger effect beschouwd als een natuurlijk menselijk verschijnsel, maar door bewustzijn en educatie over het effect en hoe het te overwinnen, kunnen mensen hun zelfbewustzijn en zelfevaluatie verbeteren.

Boeken die interessant zijn voor je:

Hoe zag het originele Dunning-Kruger experiment eruit?

David Dunning en Justin Kruger observeerden het fenomeen voor het eerst in 1999, terwijl ze beiden aan de Cornell University studeerden.

Dunning en Kruger vroegen de proefpersonen in hun onderzoek om verschillende testen uit te voeren om hun kennis te beoordelen. Vervolgens vroegen ze de proefpersonen om een voorspelling te doen over hoe zij zullen presteren ten opzichte van anderen.

Hierdoor ontdekte ze twee dingen:

1) De bevindingen toonden aan dat slecht presterende proefpersonen (slechtste 25% van de deelnemers) geneigd waren te denken dat ze goed zouden presteren. En dit effect was het meest uitgesproken bij deelnemers met de laagste scores op de test.

2) Toen Dunning en Kruger hun studies uitvoerden, onderzochten ze ook proefpersonen (top 25% van de deelnemers) die behoorlijk bedreven en kundig waren in de taken. Ze ontdekten dat deze proefpersonen een beter beeld van hun prestaties hadden dan deelnemers in de laagste 25%, maar ze onderschatten nog steeds hoe ze het deden ten opzichte van andere deelnemers.

dunning-kruger-effect: testscore

Waargenomen en echte testscore van de Dunning-Kruger test

 

Voorbeelden van het Dunning-Kruger effect

Een veelvoorkomend voorbeeld van het Dunning-Kruger effect in het dagelijks leven is wanneer iemand denkt dat ze een expert zijn op een bepaald gebied, zoals technologie, koken of financiën, terwijl ze in werkelijkheid slechts beperkte kennis en vaardigheden hebben. Deze persoon zal vaak overmatig zelfverzekerd overkomen en zich niet bewust zijn van hun beperkingen, waardoor ze foutieve beslissingen nemen en ineffectieve prestaties leveren.

Bijvoorbeeld, iemand die weinig kennis heeft van financiën, maar zichzelf als een expert beschouwt, kan foute beslissingen nemen over hoe ze hun geld beheren, zoals het investeren in risicovolle beleggingen zonder voldoende onderzoek.

Het Dunning-Kruger effect komt vaak voor. Het is belangrijk op te merken dat het Dunning-Kruger effect zich in elk gebied kan voordoen en niet beperkt is tot specifieke vakgebieden of situaties.

 

Is er kritiek op het Dunning-Kruger effect?

Ja, er is kritiek op het Dunning-Kruger effect. Sommige kritieken gaan over de precieze definitie van het effect en hoe het wordt gemeten. Andere kritieken wijzen op de beperkingen van het effect, zoals het feit dat het niet van toepassing is op alle situaties en niet verklaart waarom sommige mensen toch succesvol kunnen zijn ondanks hun beperkte kennis en vaardigheden.

Bovendien suggereren sommige studies dat het Dunning-Kruger effect niet altijd voorkomt bij mensen met laag zelfbewustzijn, en dat er andere factoren zijn die de zelfbewustheid en zelfevaluatie beïnvloeden.

In het algemeen wordt het Dunning-Kruger effect beschouwd als een relevant en waardevol begrip in de psychologie, maar er is ook erkenning van de noodzaak om het te bekijken in het licht van andere factoren en niet te generaliseren naar alle situaties.

 

Zitten er risico’s aan het Dunning-Kruger effect?

Er zijn verschillende risico’s verbonden aan het Dunning-Kruger effect, waaronder:

  1. Slechte beslissingen: Mensen die het Dunning-Kruger effect ondervinden, kunnen slechte beslissingen nemen omdat ze zich onbewust zijn van hun eigen beperkingen en niet beseffen dat ze fout zijn.
  2. Ineffectieve prestaties: Overmatige zelfzekerheid kan ertoe leiden dat mensen niet het juiste niveau van concentratie en aandacht besteden aan taken, waardoor ze ineffectieve prestaties leveren.
  3. Conflict en ruzies: Het Dunning-Kruger effect kan ook leiden tot conflicten en verstoringen in sociale interacties, werkomgevingen en groepsdynamiek, wanneer mensen onbewust hun beperkingen overschatten en niet in staat zijn om constructieve feedback te accepteren.
  4. Verminderd zelfvertrouwen: Als mensen zich onbewust zijn van hun eigen beperkingen en steeds weer fouten maken, kan dit leiden tot verminderd zelfvertrouwen en een neerwaartse spiraal van onzekerheid en onzekerheid.

In het algemeen is het belangrijk om bewust te zijn van het Dunning-Kruger effect en te werken aan het verbeteren van het zelfbewustzijn en de vaardigheid om de eigen beperkingen en het niveau van kennis en ervaring in een bepaald gebied te beoordelen. Hierdoor kunnen de risico’s van het effect worden verminderd.

 

Het Dunning-Kruger effect bestrijden

Het overwinnen  van het Dunning-Kruger-effect kan soms een ingewikkeld proces zijn, omdat het je dwingt te beseffen dat je eerder verkeerd was geïnformeerd. Door jezelf echter uit te dagen meer te leren en te lezen over tegengestelde opvattingen, kunnen we het Dunning-Kruger-effect bestrijden.

  1. Blijf vooral leren
    Wanneer je beter wordt in je vaardigheid, besef je pas hoe weinig je wist toen je minder kennis had.
  2. Leer wat succes of kwaliteit echt is
    Wanneer je het beste van een vaardigheid herkent en weet hoe een geweldige prestatie eruit ziet, weet je pas echt hoe goed je er zelf in bent, omdat je dan beter de verschillen in kwaliteit kunt inschatten.
  3. Vraag om feedback
    Hoewel het soms moeilijk aan te horen is, kan opbouwende feedback waardevolle inzichten bieden om jezelf te verbeteren en inzien hoe goed je nu werkelijk ergens in bent.
  4. Kijk ook naar informatie die je overtuiging niet ondersteunen
    Wanneer je meer leert ben je geneigd om toe te geven aan de confirmation bias. Hierdoor ben je geneigd alleen informatie te verzamelen die aansluit bij je mening. Kijk daarom ook naar andere informatie die je mening in twijfel trekt, om een compleet beeld te krijgen van het onderwerp.

 

Origineel geschreven op 07 januari 2020
Aangevuld op 5 februari 2023 

4 antwoorden
  1. Eduard Baas
    Eduard Baas zegt:

    Goede, interessante blogs! Kom vanmorgen achter deze site naar aanleiding van het noemen van het Dunning-Kruger effect.
    Ga zo door, heeft toegevoegde waarde, ook al krijg je niet veel reacties.
    Mij heeft het in ieder geval weer een stukje kennis gebracht. Dank dus voor je inspanning.

    Beantwoorden
  2. Ankie Ulrich
    Ankie Ulrich zegt:

    Ik zou graag willen weten hoe je het beste om kunt gaan met mensen die last hebben van dit effect. Mijn ervaring met mijn zoon is dat hij steeds harder gaat praten en meer en meer overtuigd is van zijn gelijk en eerlijk gezegd kan dat over van alles zijn.
    Ik zoek en manier op daar op een goede manier mee om te gaan zonder kapot te maken.

    Beantwoorden
    • Natascha
      Natascha zegt:

      Het beste wat je kunt doen is jouw argumenten blijven herhalen of doorvragen bij zijn argumentatie. Hij moet zijn mening kunnen onderbouwen en zelf inzien dat dat niet lukt. Daarnaast kun je je betrouwbare bronnen laten zien, en ook vragen waar hij zijn informatie vandaan heeft gehaald. Of laat de bronnen zelf aan hem zien zodat hij ze kan lezen en door kan leren over het onderwerp. Hoe meer kwalitatieve kennis, des te meer dat het Dunning-Krüger effect onderdrukt.

      Beantwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *